Κατάδυση την νύχτα

Κατάδυση την νύχτα

Κείμενο, Μιχάλης Βενιός

Φωτογραφία, Μιχάλης Βενιός, Κώστας Λαδάς

Από όλες της μορφές κατάδυσης, αυτή που συναρπάζει τους περισσότερους δύτες είναι η νυχτερινή κατάδυση. Αυτό συμβαίνει γιατί το σκοτεινό περιβάλλον εξάπτει την φαντασία και το άγνωστο ανεβάζει την αδρεναλίνη. Στην παρθενική του κατάδυση, ο νυκτερινός δύτης με αναμμένο τον φακό στο χέρι, παρατηρεί τα μουντά και αδιάφορα φυτά και ανθόζωα που έβλεπε στις βουτιές του την ημέρα, να εμφανίζονται τώρα μπροστά του λαμπερά, με έντονα χρώματα, λουσμένα στο φώς του φακού. Κατά την διάρκεια της νύχτας, η ζωή στον βυθό αλλάζει και τα ψάρια που την ημέρα κρυβόντουσαν στις σχισμές των βράχων, βγαίνουν σε αναζήτηση τροφής. Κάθε λογής ψαράκια, έλκονται από τα φώτα του δύτη και γεμάτα περιέργεια τον πλησιάζουν για να τον περιεργαστούν. Τώρα, με όλα αυτά τα χρώματα, την ποικιλόμορφη και παιγνιδιάρικη παρέα γύρω του, η σκοτεινή θάλασσα, παύει για αυτόν να είναι τρομακτική. Μετά από πολλές βουτιές σε βραχώδεις ή αμμώδεις βυθούς με μονόπετρα και φυκιάδες, ο αρχάριος δύτης θα εξοικειωθεί με την νυχτερινή κατάδυση και θα μπορεί πλέον να περάσει στα ρηχά ναυάγια, εκεί όπου η σκοτεινή σιλουέτα και του πιό ασήμαντου ναυαγίου αποκτά μία άλλη, πιό μυστηριώδη και απόκοσμη διάσταση.

 Όπως και την ημέρα έτσι και την νύχτα χρησιμοποιείται ο συνήθης καταδυτικός εξοπλισμός. Δηλαδή στολή κατάδυσης, γάντια, μποτάκια, μάσκα, αναπνευστήρας, πέδιλα, μαχαίρι, ρυθμιστής πλευστότητας, φιάλη, ρυθμιστής πίεσης δύο σταδίων με χταπόδι και τροφοδοσία για ρυθμιστή πλευστότητας, όργανο ένδειξης της πίεσης, όργανο ένδειξης του βάθους, υποβρύχιο ρολόϊ, καταδυτικοί πίνακες, πινακίδα γραφής σημειώσεων με μολύβι, πυξίδα, ηλεκτρονικός μετρητής χρόνου βυθού ή και υποβρύχιος υπολογιστής κατάδυσης. Όπως σε όλες τις καταδύσεις, έτσι και στην νυχτερινή κατάδυση, απαραίτητη είναι και η σημαδούρα, η οποία την νύχτα πρέπει να είναι εφοδιασμένη με έναν μικρό φωτεινό σημαντήρα τύπου φλάς που αναβοσβήνει, για να διακρίνεται μέσα στο σκοτάδι από τα τυχόν διερχόμενα σκάφη. Όμως, για μια επιτυχημένη και απολαυστική νυχτερινή κατάδυση, μέσα στο νερό απαιτείται φώς, πολύ φώς. Για αυτό λοιπόν πρέπει απαραίτητα να υπάρχει ένας μεγάλος, στεγανός και φωτεινός υποβρύχιος φακός καθώς και ένας ακόμα εφεδρικός φακός, μικρότερου μεγέθους. Όσο ταπεινό και αδιάφορο και αν είναι στην εμφάνιση, το κορδόνι είναι ένα πολύ χρήσιμο εξάρτημα και καλό είναι, όταν ο δύτης χρησιμοποιεί φακό, αυτός να είναι περασμένος γύρω από το καρπό του. Όταν ο φακός δεν χρησιμοποιείται, περνάει και σταθεροποιείται με κλίπ σε έναν από τους κρίκους του ρυθμιστή πλευστότητας. Για την αγορά ενός φακού οι επιλογές σε σχήμα, βάρος, υλικό κατασκευής, χρώμα, τρόπο κρατήματος, είδος φωτισμού και διάρκεια συνεχούς λειτουργίας, είναι πάρα πολλές και εξαρτώνται συνήθως από το ποσό που είναι διατεθειμένος ένας δύτης να ξοδέψει. Χρήσιμο πρόσθετο φωτεινό εξάρτημα ασφαλείας είναι και το ψυχρό, συνήθως πράσινο χημικό φώς, σε ένα πλαστικό σωληνάκι μήκους μερικών εκατοστών, που κρέμεται από το κλείστρο της φιάλης ή από άλλο εμφανές σημείο. Αυτό έχει σαν κύριο σκοπό ύπαρξης, την σήμανση της θέσης που βρίσκεται ο δύτης μέσα στο νερό και όχι για να φωτίζει το περιβάλλον. Στην νυχτερινή κατάδυση, ο δύτης πρέπει να έχει μαζί του και να ξέρει απαραίτητα να χρησιμοποιεί, μια πυξίδα. Γιατί μέσα στο σκοτάδι, δεν μπορεί όπως κάνει την ημέρα, να κρατά πορεία έχοντας σαν σημάδι τα βράχια ή άλλα αντικείμενα που υπάρχουν στον βυθό.

Αν η κατάδυση γίνει από την ακτή τότε, πρέπει να υπάρχει ένας η περισσότεροι φωτεινοί σημαντήρες οι οποίοι θα φωτίζουν το σημείο εισόδου - εξόδου, της παραλίας. Η τοποθέτηση πρέπει να γίνει με κατάλληλο τρόπο ώστε αυτές οι βοηθητικές φωτεινές πηγές να μην συγχέονται με άλλα φώτα που μπορεί να υπάρχουν σε απόσταση πάνω στην ακτή. Αν η κατάδυση γίνει από σκάφος τότε, πρέπει να υπάρχουν φωτεινοί σημαντήρες πάνω στην αλυσίδα της άγκυρας ώστε να είναι εύκολος ο εντοπισμός του σκάφους μέσα στο νερό. Αυτές οι βοηθητικές φωτεινές πηγές πρέπει να είναι διαφορετικές από αυτές που έχουν επάνω τους οι δύτες, για να μην δημιουργείται σύγχυση. Η διαδικασία προετοιμασίας για μια νυχτερινή κατάδυση αρχίζει με την ενημέρωση του λιμεναρχείου και με την φροντίδα να υπάρχει ακόμα αρκετό φως στον ουρανό. Το φυσικό φώς είναι απαραίτητο για να μπορούν οι δύτες να ελέγξουν την περιοχή κατάδυσης και τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν. Να συμφωνήσουν ποιός ή ποιοί από την παρέα θα παραμείνουν έξω στην παραλία και τι θα κάνουν στην περίπτωση που παρουσιαστεί ανάγκη. Να καθορίσουν την πορεία που θα ακολουθήσουν και το μέγιστο βάθος που θα βουτήξουν. Να συμφωνήσουν για τα σήματα που θα κάνουν με τα χέρια και τα σήματα που θα κάνουν με τον φακό για να συνεννοηθούν υποβρυχίως. Να συμφωνήσουν ποιά θα είναι η πίεση στην φιάλη που θα σηματοδοτεί τον τερματισμό της περιήγησης και την επιστροφή στο σημείο ανάδυσης. Να συμφωνήσουν ποιά διαδικασία θα ακολουθήσουν σε μια κατάσταση ανάγκης μέσα στο νερό ή στην περίπτωση που θα χαθεί κάποιος δύτης. Να τοποθετήσουν τα φώτα στην παραλία ή στην αλυσίδα της άγκυρας. Να μπορούν χωρίς βιασύνη να φορέσουν με ηρεμία τον εξοπλισμό τους. Πολλοί είναι οι δύτες που ακολουθούν άλλες, διαφορετικές τεχνικές εκκίνησης της νυχτερινής κατάδυσης ωστόσο, όλοι προσέχουν την προσωπική τους ασφάλεια, την ασφάλεια της ομάδας και έχουν στραμμένη την προσοχή τους στον πιό άπειρο δύτη της παρέας.

 Όταν αρχίζει να πέφτει το σκοτάδι και είναι έτοιμοι, θα ελέγξουν ο ένας τον εξοπλισμό του άλλου. Θα θέσουν σε λειτουργία και θα ελέγξουν τους κύριους και τους εφεδρικούς φακούς, θα ενεργοποιήσουν τα χημικά φώτα και τον φωτεινό σημαντήρα του πλωτήρα. Οι φακοί ανάβουν με την δέσμη του φωτός στραμμένη πρός τα πέδιλα. Οι δύτες προσέχουν να μην στρέψουν το φώς στο πρόσωπο κανενός γιατί θα τυφλωθεί προσωρινά και θα αργήσει να προσαρμοστεί στο σκοτεινό περιβάλλον. Αφού μπούν στο νερό, καθώς θα βρίσκονται στην επιφάνεια, θα ελέγξουν τον εξοπλισμό τους για τυχόν διαρροές. Όταν οι δύτες βεβαιωθούν πως όλα είναι εντάξει, κολυμπούν αργά έως το σημείο κατάδυσης. Μόλις φτάσουν, καλό είναι να σβήσουν τα φανάρια τους, να κοιτάξουν γύρω το σκοτάδι και μετά να βυθίσουν το κεφάλι για λίγο μέσα στο νερό. Είναι μια πολύ χρήσιμη και όμορφη εμπειρία ειδικότερα όταν υπάρχει φεγγάρι. Ανάβουν πάλι οι φακοί και είναι ευκαιρία να φωτιστούν τα όργανα για αρκετά δευτερόλεπτα ώστε αυτά να φωσφορίζουν μέσα στο σκοτάδι. Τώρα είναι καιρός να αρχίσει αργά η κατάδυση με τα πόδια προς τα κάτω.

Όπως και την ημέρα, όλα αρχίζουν με εξίσωση της πίεσης στα αυτιά από πολύ ρηχά, χωρίς να περιμένει ο δύτης πρώτα να πονέσουν και μετά να τα εξισώσει, γιατί τότε η εξίσωση είναι δύσκολη. Όταν οι δύτες φτάσουν στο προσυμφωνημένο βάθος ή πλησιάσουν τον βυθό, ρυθμίζουν την πλευστότητα τους και ξεκινούν την προκαθορισμένη πορεία τους μέσα στην σιωπή και το σκοτάδι. Αφού ολοκληρωθεί η περιήγηση αρχίζει η επιστροφή. Δεν χρειάζεται να τονιστεί, πόσο σημαντικό είναι κάθε ζευγάρι να επιλέγεται ανάλογα με την γενικότερη καταδυτική του εμπειρία αλλά και με την πρόσθετη εμπειρία που έχει στις νυχτερινές καταδύσεις. Ακόμα και όταν οι δύτες είναι έμπειροι στην νυχτερινή κατάδυση, αν κατά την διάρκεια της κατάδυσης δημιουργηθεί μια κατάσταση ανάγκης, όσο ασήμαντη και αν είναι, λόγω της φυσικής τάσης που έχει ο άνθρωπος να μην αισθάνεται άνετα στο σκοτάδι, αυτή η κατάσταση ανάγκης, μέσα στο σκοτεινό θαλάσσιο περιβάλλον, παίρνει άλλες διαστάσεις. Για να αποφευχθεί - όσο αυτό είναι δυνατόν - ο πανικός, ο δύτης χρειάζεται να έχει καλή υδροβιότητα και να διαθέτει εμπειρία που αποκτάται μόνο με τις πολλές και συχνές καταδύσεις.

Αν σας φτιάχνει η ιδέα να γνωρίσετε την εμπειρία της νυχτερινής κατάδυσης, φροντίστε να πάρετε πληροφορίες από τον εκπαιδευτή σας, γιατί όπως και να το κάνουμε, η νυχτερινή κατάδυση είναι μια εξειδικευμένη μορφή κατάδυσης και για να είναι μια ασφαλής εμπειρία, ο δύτης πρέπει να μάθει τα μυστικά της σε ένα σχολείο εκπαίδευσης αυτοδυτών.